Chúng ta có thể cho rằng vì muốn chứng minh sự có mặt của sự thực hiệnmột ham muốn bị che dấu, chúng ta sẽ dùng một thí dụ tiện cho chúng tanhất. Chúng ta cũng sẽ làm như thế đối với những giấc mơ biến dạngkhác. Tôi không làm được công việc đó trước các bạn nhưng tôi đoánchắc rằng nếu có làm chúng ta sẽ thành công hoàn toàn. Tuy nhiên tôimuốn dừng lại một chút nơi chi tiết này. Kinh nghiệm cho thấy rằng chitiết này hay bị tấn công nhất và nó chính là nguyên nhân của bao nhiêumâu thuẫn, bao nhiêu sự hiểu lầm. Ngoài ra các bạn có thể có cảm tưởngrằng tôi đã rút đi một phần các sự khẳng định khi nói đến giấc mơ là mộtham muốn được thực hiện, hay điều trái lại của nó nghĩa là một điều lo âuhay một sự trừng phạt được thực hiện, và các bạn có thể cho rằng đó là cơhội tốt để tôi phải nhượng bộ hơn nữa. Người ta trách tôi vì lối trình bàyvắn tắt quá, hay để làm cho người ta tin, những điều quá đúng đối với tôi.
Có nhiều bạn đã theo tôi trong việc giải thích giấc mơ và chấp nhậnnhững kết quả của sự giải thích này dừng lại ở điểm chót khi tôi chứngminh xong là giấc mơ chính là một ham muốn được thực hiện, rồi hỏi:"Giấc mơ bao giờ cũng có ý nghĩa và ý nghĩa này kỹ thuật phân tâm cóthể tìm ra được, tại sao chúng ta lại bị bó trong cái công thức của sự thựchiện một sự ham muốn? Tại sao những ý nghĩa ban đêm lại không cónhiều nghĩa khác nhau như những ý nghĩ ban ngày? Nói khác đi, tại saolần này giấc mơ tương ứng với một sự ham muốn được thực hiện, mà lầnkhác lại không tương ứng với điều trái lại, nghĩa là một sự lo âu đượcthực hiện, tại sao giấc mơ lại không diễn tả một dự định, một sự cảnh cáo,một sự suy nghĩ đắn đo có điều phải điều trái, hay là một lời trách móc,một lời hối hận, một mưu toan làm một việc gì cần kíp, v.v.? Tại sao giấcmơ bao giờ cũng chỉ diễn tả một thứ là sự ham muốn hay ít nhất điều tráingược lại sự ham muốn?
Các bạn có thể nghĩ rằng một sự bất đồng ý về phương diện này chẳng cógì quan trọng, một khi người ta đồng ý về các điểm khác, chúng ta chỉ cầntìm hiểu ý nghĩa của giấc mơ, tìm ra phương sách giúp ta làm được điềuđó, còn việc chúng ta có ấn định cho ý nghĩa đó một giới hạn nào haykhông, không phải là điều quan hệ. Nhưng sự thực không phải thế. Mộtsự hiểu lầm có thể tai hại cho tất cả những điều chúng ta đã thu lượmđược về giấc mơ, giảm giá trị những điều này khi chúng ta muốn tìm hiểunhững căn bệnh thần kinh. Trong công việc thương mại chúng ta có thểbuông trôi, nhưng về khoa học một thái độ như thế không thể chấp nhậnđược, có thể có hại nữa.
Vậy tại sao giấc mơ lại không gì khác hơn là sự thực hiện một hammuốn? Câu trả lời của tôi là: tôi chịu không biết tại sao. Sự việc xảy ranhư thế quả chẳng có gì bất tiện cả. Nhưng sự việc lại không xảy ra nhưthế và chi tiết này là chi tiết duy nhất chống đối lại quan niệm rộng rãihơn và tiện hơn về giấc mơ. Câu trả lời thứ hai là giấc mơ cũng có thểtương ứng với những hình thức tư tưởng và trí thức khác nhau. Tôi đã kểcho các bạn nghe là có một giấc mơ xuất hiện liền trong ba đêm, tôi đãgiải thích là giấc mơ đó tương ứng với một dự tính và khi dự tính đó đãthành hiện thực thì giấc mơ không còn lý do gì để tái xuất hiện nữa. Sauđó tôi có đưa ra thí dụ một giấc mơ mà nội dung là một sự thú tội. Vậy tại sao tôi lại tự mâu thuẫn khi nói rằng giấc mơ chỉ là một ham muốn đãđược thực hiện.
