Birkaç Cümlede Hayatlar

Ludwig Wittgenstein

Cemre ERKARA

'Felsefe aklımızın dille büyülenmesine karşı verilen bir savaştır.'

Formlar ve Evrensel Olgular

Akıl; sorgulamada, insanların davranışlarını, duygularını gözlemleyerek yargılara varmada; sorunları, farklılıkları ve toplumsal çalışmaları basite indirgemede birçok işlev görür. Dil ise mantıksal çözümlemeleriyle, duyguları karşısındakine aktarma yoluyla aklın fonksiyonları arasına girer. Yani biri diğerine indirgenebilen yargılardır.

'Gerçekliğe ancak mantıksal dil çözümlemeleriyle varılır.' yargısının sahibi analitik felsefe; dilin, konuları indirgeyerek bilginin tutarlılığına ve doğruluğuna değinir. Bilgi tutarlı, doğru ve ölçülebilir ise ancak aklın mantığına ulaşır. Peki ortaya çıkan bilgi var mıdır yoksa ortaya mı çıkarılır? İnsanlar doğuştan öğrenmez sonradan var olan bilgi açığa çıkar diyen Sokrat bilginin, dilin çözümlemesiyle oluştuğunu savunur. Bir diğer yandan öğrencisi Platon ise 'İdealar Kuramı' ile aklın işlevler kullandığını öngörür. Bu noktada bilgi; aklın mı yoksa dilin mi çözümlemesiyle ortaya çıkar? Aslında ikisi de birbirini indirgeyerek yargıya ulaşır. Dil nesnel bir şekilde olsa dahi akıl fikir yürütmesiyle farklılık yaratır.

Herkes aynı dili konuşabilir. Fakat herkes aynı düşünceye aynı fikre sabitlenip kalmaz. Dil evrensel olabilir fakat diğer yanda akıl da rölativist. Bir düşünceyi dille hipnotize etmeye çalıştığın anda formlar dahil olur. İnsanı düşündürmeye, eleştirmeye ve soru sormaya sevk eder. Sonucunda argümanlar oluşur. ortaya çıkan argümanlar sonucu bir yargıya varılır. Dil ortak bir nokta bulur, akıl ise düşünme ve duygu fonksiyonlarını kullanarak ortaklıktan soyutlaşır. farklı fikirler açığa çıkararak, kalıplaşmış yargılardan arınır.

Günün şarkısı: Umut Kaya-Mor Yazma

Yorum yaparsanız sevinirim. Eleştiriye açığım. Eleştiri başlığı altında hakarete değil:)