Ang Lihim ng Lunangayin

Chapter 20

Kalaunan, tinawag ang mga alay na Lunayin. Ang Lunayin ay galing sa salitang Luna na ang ibig-sabihin ay buwan, at Nayin na tumutukoy sa pangalan ng bundok. Pinaniniwalaan na ang mga espirito ng alay ay nakikipag-ugnayan sa mga nilalang ng kabundukan na siyang tumutulong na magbantay sa lupain ng Lunangayin.

Nagpatuloy ang tradisyon sa mahabang panahon. Ang kasunduan ukol sa pag-aalay ng mga asawa ng may-ari ng lupain sa barrio – sa taon ng kanilang apatnapung kaarawan – ay nagsimula sa panahon nina Krisanto. Bukod sa kadahilanang lahat ng mga asawang naging Lunayin ng panahong iyon ay nagkataong nasa edad na apatnapu, pinaniniwalaan na ang bilang na apatnapu ay sumisimbulo sa sakripisyo, pagluluksa at kamatayan. Kung kaya't ito na ang sinunod ng mga sumunod na henerasyon. Ngunit sa mga ordinaryong taon ng pag-aalay, kung saan ang mga karaniwang magsasaka ang maghahandog, walang panuntunan sa edad ng Lunayin.

Makalipas ang dalawang henerasyon, nagkaroon ng bagong kasunduan ang mamamayan sa barrio. Pinili nilang bahagyang magluwag sa patakaran para sa mga asawang Lunayin. Maaari nang mailigtas ang mga ito kung mayroon silang maiaalay na buntis na nakatakdang magluwal ng babaeng sanggol sa pagsapit ng bilog ng buwan sa tag-init. Maaaring ihandog ang alay na ito bago pa man tumuntong sa edad kwarenta ang nararapat na Lunayin.

Tulad ng nangyari sa unang ina na nagsilang ng anak sa gitna ng bukirin, hahayaang mamatay ang alay na ito sa panganganak kasama ng kaniyang sanggol. Subalit, kung ang magiging anak nito ay lalaki, nararapat na muling kumuha ng bagong Lunayin ang pamilya sa taon ng pagtuntong ng asawa sa edad na apatnapu. Ngunit hindi na kinakailangan na ang susunod na alay ay nagdadalang-tao.

Eto ang nangyari sa tunay na ina ni Lino, walong taon na ang nakalipas.

Nakilala nina Barbara at Berto si Melba sa isang bayan na may kalayuan sa barrio. Disyembre noon, malamig ang hanging dumadampi sa mukha ng mga tao. Habang naglalakad pabalik sa kanilang sasakyan ang mag-asawang Berto, napansin nila ang isang batang babaeng may katabaan na nakaupo sa kabilang gilid ng kalsada na tila ba ginawang balabal ang dyaryong nakabalot sa kaniyang katawan. Para bang nadurog ang puso ni Barbara sa nakita niya. Kaawa-awa ang hitsura ng maruming batang babae na mukhang hindi nalalayo sa edad ng panganay nilang anak na si Nina.

Nilapitan nila ito at tinanong. Doon, napag-alaman ng mag-asawa ang kaniyang pangalan at edad. Labing limang taon lamang ang babaeng si Melba – matanda lamang ng dalawang taon kay Nina – galing sa malayong lugar na napadpad lamang sa bayang iyon sa dahilang itinanan siya ng kasintahang hindi naman pala siya kayang panagutan. Isang lingo na siyang nanghihingi ng limos at palibot-libot sa bayang iyon dahil iniwanan siya ng kasintahan sa hindi maliwanag na dahilan. Sa kasamaang palad, naiwan siya sa lugar na iyon ng walang pera, walang kakilala at walang sariling tirahan. Pinalala pa ang lahat ng kaniyang maselan na kalagayan. Si Melba ay limang buwang buntis sa kaniyang kasintahan.

Naawa si Barbara sa kalagayan ni Melba, kung kaya't hinimok niya itong sumama sa kanila at doon na manirahan sa kanilang tahanan. Nais sana ni Melbang humingi na lang ng kahit maliit na tulong pinansyal upang makauwi na lang sa kanilang lugar. Ngunit dahil sa sobrang layo nito, mahihirapan siyang maglakbay mag-isa lalo na sa kaniyang kalagayan. Kung kaya't pumayag na siya sa alok ng mag-asawa na sa kanila na muna manirahan hanggang makapanganak. Lubos ang pasasalamat ni Melba sa kabutihang pinakita nina Barbara at Berto.

Kinupkop nina Barbara si Melba at ipinakilala ito sa kanilang mga anak. Naging maayos ang turing ni Nina dito ganoon din ang kapatid na si Luna. Sa loob ng ilang buwang pamamalagi ni Melba sa bahay nina Berto, naging malapit na magkaibigan sila ni Nina.

Maayos ang naging kalagayan ni Melba sa piling ng pamilyang kumupkop sa kaniya. Binihisan siya, pinakain, inalagaan, binigay ang pangangailangan ng isang buntis. Ngunit nang sumapit ang buwan ng Marso, sa ika-walong buwang pagbubuntis ni Melba, isang malagim na kaganapan ang nakatakdang mangyari.